Αύξηση του κινδύνου οφθαλμικής βλάβης από φάρμακα απώλειας βάρους σε διαβητικούς ασθενείς
Τα φάρμακα απώλειας βάρους φαίνεται να ενδέχεται να διπλασιάζουν τον κίνδυνο εμφάνισης ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας συγκεκριμένα σε διαβητικούς ασθενείς, όπως καταδεικνύει μια εκτενή μελέτη. Αυτά τα φάρμακα, που αρχικά σχεδιάστηκαν για τη θεραπεία του διαβήτη, όπως οι GLP-1 RA (αγωνιστές του υποδοχέα του γλυκαγονόμορφου πεπτιδίου-1), έχουν επιφέρει επανάσταση στην προσέγγιση της παχυσαρκίας και των συναφών παθήσεων, με τα οφέλη τους για την υγεία να επεκτείνονται συνεχώς.
Η μελέτη, η οποία διεξήχθη από Καναδούς ερευνητές και δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «JAMA Ophthalmology», έδειξε ότι η χρήση αυτών των φαρμάκων για τουλάχιστον έξι μήνες ενδέχεται να συνδέεται με διπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας σε ηλικιωμένους διαβητικούς.
Ειδικότερα, οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Τορόντο ανάλυσαν ιατρικά δεδομένα που αφορούσαν περισσότερους από 1 εκατομμύριο διαβητικούς κατοίκους του Οντάριο και εντόπισαν 46.334 ασθενείς με μέσο όρο ηλικίας 66 ετών που είχαν λάβει GLP-1 RA. Από αυτούς, το 97,5% χρησιμοποιούσαν σεμαγλουτίδη (semaglutide) και το 2,5% λιξισενατίδη (lixisenatide).
Αν και η μελέτη δεν εστίασε σε κάποιο συγκεκριμένο φάρμακο, με δεδομένο ότι το Wegovy εγκρίθηκε στον Καναδά μόλις το 2021 κυρίως για την παχυσαρκία, εκτιμάται ότι η πλειονότητα των ασθενών που έλαβαν σεμαγλουτίδη χρησιμοποιούσαν το Ozempic, το οποίο συνταγογραφείται συχνά για τη θεραπεία του διαβήτη.
Κάθε ασθενής που είχε λάβει σεμαγλουτίδη ή λιξισενατίδη αντιστοιχίστηκε με δύο άλλους ασθενείς παρόμοιας ηλικίας, φύλου και ιατρικού ιστορικού που διαγνώστηκαν επίσης με διαβήτη αλλά δεν χρησιμοποιούσαν τα εν λόγω φάρμακα. Οι ερευνητές συνέκριναν την ανάπτυξη ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας μεταξύ αυτών των ομάδων σε διάστημα τριών ετών.
Τα αποτελέσματα της μελέτης αποκάλυψαν ότι οι χρήστες GLP-1 RA για περισσότερους από έξι μήνες κινδύνευαν διπλάσιο κίνδυνο, ενώ η χρήση του φαρμάκου για πάνω από 30 μήνες αύξανε το κίνδυνο σε τριπλάσιο ποσοστό. Ο κίνδυνος ήταν εντονότερος σε ηλικιωμένους και σε ασθενείς με ιστορικό εγκεφαλικού επεισοδίου.
Ο Μάρκο Ποπόβιτς, συν-συγγραφέας της μελέτης καθώς και γιατρός στην Οφθαλμολογική Κλινική του Πανεπιστημίου του Τορόντο, δήλωσε ότι οι αγωνιστές του υποδοχέα GLP-1 φαίνεται να επιδρούν σε πολλαπλές παραμέτρους της υγείας των ματιών και πως οι επιπτώσεις της νεοαγγειακής εκφύλισης της ωχράς μπορεί να είναι σοβαρές. Ήταν σαφής στην προειδοποίηση ότι απαιτείται προσοχή στη συνταγογράφηση αυτών των φαρμάκων σε ηλικιωμένους διαβητικούς ή σε όσους έχουν ιστορικό εγκεφαλικού, καθώς αυτές οι ομάδες διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο.
Ο Μπράιαν Βάντερμπικ, αναπληρωτής καθηγητής οφθαλμολογίας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Πενσυλβάνια, προσέθεσε ότι τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι ένας σημαντικός αριθμός ασθενών μπορεί να υποστεί επιπτώσεις. «Αν πραγματικά ένας στους 1.000 χρήστες GLP-1 RA αναπτύσει ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας σε σύγκριση με εκείνους που δεν παίρνουν τα φάρμακα, τότε με εκατομμύρια χρήστες παγκοσμίως, ο αριθμός των επηρεαζόμενων μπορεί να είναι σημαντικός» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο Βάντερμπικ επισήμανε επίσης ότι απαιτείται περαιτέρω έρευνα για να προσδιοριστεί αν ο κίνδυνος αφορά μόνο τους διαβητικούς ή και όσους χρησιμοποιούν GLP-1 RA για άλλους λόγους, όπως η παχυσαρκία.
Από την πλευρά της, η Novo Nordisk, η οποία παρασκευάζει τα φάρμακα Ozempic και Wegovy, δήλωσε: «Η ασφάλεια των ασθενών είναι η ύψιστη προτεραιότητά μας και λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη κάθε αναφορά ανεπιθύμητων ενεργειών». Σημείωσε ότι δεν έχει παρατηρηθεί διαφορά στην εμφάνιση εκφύλισης της ωχράς κηλίδας σε όσους έλαβαν GLP-1 RA σε σύγκριση με ομάδα ελέγχου που λάμβανε placebo.
Η Δρ. Άλισον Κέιβ, επικεφαλής ασφαλείας του βρετανικού Οργανισμού Φαρμάκων και Προϊόντων Υγειονομικής Περίθαλψης (MHRA), δήλωσε ότι η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας δεν αναφέρεται ως πιθανή παρενέργεια των φαρμάκων αυτών και ότι παρακολουθούν στενά την ασφάλειά τους και την επιστημονική βιβλιογραφία.