Δραματική αύξηση των εκτοπισμένων λόγω πολέμου και βίας
Ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν εκτοπιστεί παγκοσμίως εξαιτίας του πολέμου, της βίας και των διωγμών έχει φτάσει σε *ιστορικά υψηλά επίπεδα*. Ειδικότερα, η ανθρωπιστική χρηματοδότηση συρρικνώνεται, επισημαίνοντας την ανάγκη για αυξημένη υποστήριξη. Μία από τις λίγες θετικές εξελίξεις είναι η αύξηση των επιστροφών, ιδίως στη Συρία, όπως δήλωσε η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (Υ.Α.).
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση «Παγκόσμιες Τάσεις» της Υ.Α., που δημοσιεύθηκε πρόσφατα, μέχρι τα τέλη Απριλίου 2025, *122,1 εκατομμύρια άνθρωποι* επηρεάστηκαν από αναγκαστικό εκτοπισμό, αύξηση από 120 εκατομμύρια την προηγούμενη χρονιά. Αυτή η στατιστική ενισχύει μία ανησυχητική τάση: ο αριθμός προσφύγων και άλλων ατόμων που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις εστίες τους έχει σχεδόν *διπλασιαστεί* την τελευταία δεκαετία. “Αυτή η εποχή χαρακτηρίζεται από έντονη αστάθεια στις διεθνείς σχέσεις, με τον πόλεμο να δημιουργεί έδαφος για ανθρώπινα δεινά”, τόνισε ο Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ, Filippo Grandi.
Μείωση Ανθρωπιστικής Βοήθειας και Αυξημένη Εξάρτηση
Οι αναγκαστικά εκτοπισμένοι περιλαμβάνουν *73,5 εκατομμύρια* άτομα που εκτοπίστηκαν εντός των χωρών τους λόγω συγκρούσεων, χαρακτηριστικό που παρουσίασε αύξηση κατά 6,3 εκατομμύρια. Σημαντικό είναι ότι 42,7 εκατομμύρια πρόσφυγες δραπετεύουν από τις χώρες τους. Ένα νέο παράδειγμα της κλίμακας του προβλήματος είναι το *Σουδάν*, που πλέον κατατάσσεται ως η μεγαλύτερη περιοχή αναγκαστικού εκτοπισμού διεθνώς με 14,3 εκατομμύρια εκτοπισμένα άτομα, ξεπερνώντας τη Συρία, που έχει 13,5 εκατομμύρια. Ακολουθούν χώρες όπως το *Αφγανιστάν* (10,3 εκατομμύρια) και η *Ουκρανία* (8,8 εκατομμύρια).
Η έκθεση αποκαλύπτει μία αντίφαση:: παρά τις ευρέως διαδεδομένες αντιλήψεις στις πλουσιότερες χώρες, το 67% των προσφύγων παραμένει σε γειτονικές χώρες, ενώ οι χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος φιλοξενούν το 73% των προσφύγων παγκοσμίως. *Εντυπωσιακό είναι* ότι το 60% των ανθρώπων που αναγκάζονται να φύγουν δεν εγκαταλείπουν τη χώρα τους, γεγονός που αναδεικνύει την σοβαρότητα της κατάστασης.
Σοβαρές Χρηματοδοτικές Αδυναμίες
Αν και ο αριθμός των εκτοπισμένων έχει εκτοξευθεί, η χρηματοδότηση για την Ύπατη Αρμοστεία παραμένει στα *ίδια επίπεδα με το 2015*, σε μια συγκυρία βαθιών περικοπών της ανθρωπιστικής βοήθειας. Αυτή η στασιμότητα της χρηματοδότησης είναι *μη βιώσιμη* και δημιουργεί αυξημένη ευαλωτότητα για πρόσφυγες και άλλους ανθρώπους που προσπαθούν να ξεφύγουν από τον κίνδυνο.
Σύμφωνα με δηλώσεις του κ. Grandi, “παρά τις δραματικές περικοπές, είδαμε μερικές ελπιδοφόρες εξελίξεις τους τελευταίους έξι μήνες”. Σχεδόν *δύο εκατομμύρια Σύροι* κατάφεραν να επιστρέψουν σπίτια τους μετά από πάνω από μία δεκαετία ξεριζωμού, αλλά χρειάζονται βοήθεια για να ξαναχτίσουν τις ζωές τους.
Επιστροφές υπό Δυσμενείς Συνθήκες
Το 2024, *9,8 εκατομμύρια αναγκαστικά εκτοπισμένα άτομα* κατάφεραν να επιστρέψουν στις εστίες τους, εκ των οποίων 1,6 εκατομμύρια είναι πρόσφυγες, ο μεγαλύτερος αριθμός των τελευταίων δύο δεκαετιών. Ωστόσο, πολλές από αυτές τις επιστροφές έγιναν υπό *εξαιρετικά δύσκολες πολιτικές συνθήκες* ή σε κλίμα ανασφάλειας. Για παράδειγμα, πολλοί Αφγανοί αναγκάστηκαν να επιστρέψουν σε συνθήκες που δεν είναι βιώσιμες.
Η έκθεση καλεί για *συνέχιση της χρηματοδότησης* προγραμμάτων της Υ.Α., που αποσκοπούν στη σωτηρία ζωών, στην υποστήριξη προσφύγων και εσωτερικά εκτοπισμένων, και στην ενίσχυση βασικών υποδομών και κοινωνικών υπηρεσιών στις κοινότητες υποδοχής. Αυτή η επένδυση είναι κρίσιμη για την *περιφερειακή και παγκόσμια ασφάλεια*.